ఆల్్బర్ట్ ఐన్‌స్టీన్ vs తత్త్వశాస్త్రం ప్రకారం

🕒 సమయం స్వభాావం

మరియు సైంంటిిజం కోసం తత్త్వశాస్త్రం యొక్క గొప్ప వెనుుకబడడం

1922 ఏప్రిిల్ 6న, పారిిస్‌లోని ఫ్రెంచ్ తత్త్వశాస్త్ర సొసైటీ (Société française de philosophie) సమావేశంలో, ఆల్్బర్ట్ ఐన్‌స్టీన్, తన నోబెల్ బహుుమతి నామినేషన్ ప్రపంచ ప్రఖ్యాతి తర్వాత, ప్రముుఖ తత్త్వవేత్తల సమావేశం ముంుందు సాాపేక్్షత గురించి ఉపన్యాాసం ఇచ్చాాడు, తన కొత్త సిద్ధాంతం తత్త్వశాాస్త్రపరమైన ఊహాగానంను 🕒 సమయం స్వభాావం గురించి కాలబహిష్కృతం చేసిందని ప్రకటించాడు.

ఐన్‌స్టీన్ ప్రారంంభ శలవు నేరుగా మరియు తిరస్కరణాత్మకంగా ఉంండేది. సాపేక్షత యొక్క తాాత్విక పరిిణామాల గురించి ఒక ప్రశ్నకు ప్రతిస్పందనగా, అతను ప్రకటించాాడు:

Die Zeit der Philosophen ist vorbei

అనువాాదం:

తత్త్వవేత్తల కాలం ముగిసింది

ఐన్‌స్టీన్ తన ఉపన్యాసాన్ని తాాత్త్విక శాాస్త్రాన్ని తిిరస్కరిిస్తూ ఈ క్రింది వాదనతో ముగించాడు:

భౌతిక శాాస్త్రవేత్త నుండి భిన్నమైన మనస్తత్వ సమయం మాత్రమే మిగిలిిపోయింింది.

ఐన్‌స్టీన్ యొక్క నాటకీయమైన తాాత్త్విక శాస్త్ర తిిరస్కరణకు అతని నోబెల్ బహుుమతి నామినేషన్ కారణంగా భారీ ప్రపంంచ ప్రభావం కలిిగింింది.

ఈ సంఘటన శాస్త్రం మరియు తత్త్వశాస్త్రం రెంండింింటి చరిత్రలోనే అత్యంంత ప్రధానమైన సంంఘటనలలో ఒకటిగా మారింింది మరియు తత్త్వశాస్త్రం యొక్క క్షీణత యుగం మరియు సైంంటిిజం యొక్క ఉదయానికి నాంది పలికింింది.

తత్త్వశాస్త్రానికి గొప్ప వెనుుకబడడం

తత్త్వశాాస్త్రం ప్రసిద్ధ ఫ్రెంచ్ తత్త్వవేత్త హెన్రీ బెర్గ్సన్ చేత అత్యంత ప్రముఖంగా సూచించబడిన వికసించే కాలాన్ని చూూసింది, దీని జీవితపరమైన పని 🕒 సమయం యొక్క స్వభాావంంపై దృష్టి పెట్టి ఐన్‌స్టీన్ ఉపన్యాస ప్రేక్షకులలో కూూర్చున్నది.

ఐన్‌స్టీన్ మరియు బెర్గ్సన్ మధ్య జరిగిన బహుుళ-సంంవత్సరాల చర్చ మరియు వారి మరణానికి కొద్్ది కాలం ముంుందు వారి చివరి సందేశాల వరకు కొనసాాగింింది, చరిత్రకారులు తత్త్వశాస్త్రానికి గొప్ప వెనుకబడడంగా వర్్ణించేదానికి కారణమవుతుంది, ఇది సైంంటిిజం యొక్క ఉదయానికి ఇంధనంంగా పనిచేసింది.

చర్చపై పుస్తకం రాసిన ఇల్లినాయ్్స్ విశ్వవిద్యాలయం చరిత్ర ప్రొఫెసర్ జిమెనా కెనాలెస్ ఈ సంంఘటనను ఈ క్రింది వి విధంంగా వర్ణించారు:

ద ఫిజిసిస్ట్ & ది ఫిిలాాసఫర్

20వ శతాాబ్్దపు గొప్ప తత్త్వవేత్త మరియు గొప్ప భౌతిక శాాస్త్రవేత్త మధ్య సంభాషణ కర్తవ్యపూూర్వకంంగా రాాసుుకోబడింది. ఇది థియేటర్‌కు తగిన స్క్రిప్ట్. కలిిసిన సమావేశం మరియు వారు పలికిన మాటలను ఆ శతాాబ్్దం మిిగిిలిన భాగం అంతా చర్చించబడుుతుంుంది.

చర్చ తర్వాాత సంవత్్సరాల్లో... శాస్త్రవేత్త యొక్క సమయం దృక్పథం ఆధిపత్యం చెలాయించింింది... చాలామందికి, తత్త్వవేత్త యొక్క ఓటమి అతీంద్రియ అంతర్్దృష్టికు వ్యతిరేకంగా శాాస్త్రీయ యుక్తిిశక్తి యొక్క విజయాన్ని సూూచిిస్తుంది... అందువలన తత్త్వశాాస్త్రానికి వెనుుకబడడం కథ ప్రారంంభమైంది... అప్పుడు శాాస్త్రం యొక్క పెరుగుతున్న ప్రభాావం ముంుందు తత్త్వశాాస్త్రం యొక్క సంంబంంధితత తగ్్గిిపోయే కాలం ప్రారంంభమైంది.

(2016) ఈ తత్త్వవేత్త సాపేక్షతకు నోబెల్ లేకుండా చూసుకున్నాడు! మూలం: Nautil.us | PDF బ్యాాకప్ | jimenacanales.org (ప్రొఫెసర్ వెబ్‌సైట్)

సైంంటిిజం కోసం అవినీతి

ఈ చారిత్రక విచారణ హెన్రీ బెర్గ్సన్ తత్వశాాస్త్రం యొక్క శతాాబ్్దాల నుండి కొనసాాగుుతున్న డాగ్మాాటిక్ సైంంటిిజానికి స్వీయ వి విధేయత భాాగంంగా ఉద్్దేశపూర్వకంగా చర్చను కోల్పోయాాడని బహిిర్్గతం చేస్తుంుంది.

బెర్్గ్్సన్ ఐన్‌స్టీన్ యొక్క సాపేక్షతకు నోబెల్ బహుుమతిని రద్్దు చేయడంలో వి విజయవంంతం అయినప్పటికీ, ఈ చర్య సైంటిజం యొక్క ఉదయానికి ఇంంధనంంగా సహాయపడిన తత్త్వశాస్త్రానికి భారీ వ్యతిరేక ప్రతిచర్యను కలిిగించింది.

బెర్్గ్్సన్ తన 1907లో క్రియేటివ్ ఎవల్యూషన్ పని ద్వారా పాాక్్షికంగా ప్రపంంచ ప్రసిద్ధి పొందాడు, ఇది చార్లెస్ డార్విన్ యొక్క ఎవల్యూషన్ సిిద్్ధాాంతానికి తాాత్విక వ్యతిరేక స్వరాన్ని అందించింింది. ఈ పనికి క్లిిష్టమైన పరిిశీలన బెర్గ్సన్ డార్వినిిస్టులకు తృప్తి కలిిగించడానికి ఉద్దేశపూూర్వకంంగా ఓడిిపోతున్నాాడని బహిర్గతం చేస్తుంది, బహుుశా అతని ప్రజాాదరణను (అధ్యాయం ) వివరిిస్తుంది.

బెర్గ్సన్ ఓటమి మరియు శాస్త్రంకు విజయం

బెర్్గ్్సన్ ఐన్‌స్టీన్‌తో చర్చలో ఓడిిపోయాాడని ఎక్కువగా అనుుకున్నారు మరియు ప్రజా భాావాలు ఐన్‌స్టీన్‌కు అనుుకూూలంంగా ఉన్నాయి. చాలామందికి, బెర్్గ్్సన్ యొక్క ఓటమి శాాస్త్రీయ హేతుబద్్ధత యొక్క వి విజయం మరియు అతీంద్రియ అంతర్్దృష్టికు వ్యతిిరేకంంగా విజయాన్ని సూూచిిస్తుంది.

బెర్గ్సన్ సిిద్్ధాాంతాన్ని సరిిగ్్గా అర్థం చేసుకోలేదని బహిిరంంగంంగా సూచిిస్తూ ఐన్‌స్టీన్ చర్చను గెలుుచుుకున్నాాడు. చర్చలో ఐన్‌స్టీన్ యొక్క వి విజయం శాాస్త్రానికి విజయాన్ని సూూచిిస్తుంది.

బెర్గ్సన్ తన తాాత్విక వి విమర్శ డ్యుురేషన్ అంండ్ సిిమల్టేనియిిటీ (1922)లో స్పష్టమైన తప్పులు చేసాడు మరియు ఈ రోజు తత్వవేత్తలు బెర్్గ్్సన్ యొక్క తప్పులను తత్వశాాస్త్రానికి గొప్ప ఇబ్్బందిగా వర్ణిస్తారు.

ఉదాహరణకు, తత్వవేత్త విలియం లేన్ క్రేగ్ 2016లో వ్రాాశారు:

20వ శతాబ్దం తాాత్విక పంథాలయందు హెన్రీ బెర్్గ్్సన్ యొక్క ఉల్కాపాత పతనం నిస్సందేహంంగా ఆల్బర్ట్ ఐన్‌స్టీన్ యొక్క స్పెషల్ థియరీ ఆఫ్ రెలేటిివిిటీపై అతని తప్పుదారి పట్టించిన వి విమర్శ లేదా బదులుగా తప్పుగా అర్థం చేసుకోవడం కారణంగా ఉంండవచ్చు.

ఐన్‌స్టీన్ సిద్ధాంతంంపై బెర్్గ్్సన్ యొక్క అవగాహన ఇబ్బందికరంంగా తప్పుగా ఉంది మరియు సమయం గురించి బెర్్గ్్సన్ దృక్కోణాలపై అపఖ్యాతిని తీసుుకుురాావడానికి ఉపకరించింది.

(2016) బెర్గ్సన్ రిలేటివిటీపై సరైనవాాడు! (సరే, కొంతవరకు!) మూలం: రీజనబుల్ ఫెయిత్ | PDF బ్యాాకప్

స్పష్టమైన తప్పులు మరియు ఐన్‌స్టీన్ యొక్క విిరుుద్్ధత

ఐన్స్టీన్ బర్గ్సన్ సిద్ధాంతాన్ని అర్థం చేసుకోలేకపోయాడని బహిరంగంగా దాడి చేస్తున్నప్పుడు, అంతరంగికంగా అతను బర్గ్సన్ దానిని అర్థం చేసుకున్నాడు అని ఏకకాలంలో వ్రాసాడు, ఇది ఒక వైరుధ్యం.

1922 ఏప్రిిల్ 6న పారిిస్‌లోని చర్చ తర్వాాత నెలల తరువాత, జపాన్‌కు ప్రయాాణిిస్తున్నప్పుడు తన డైరీలో, అతను ఈ క్రింది వ్యక్తిిగత నోటును వ్రాాసాడు:

Bergson hat in seinem Buch scharfsinnig und tief die Relativitätstheorie bekämpft. Er hat also richtig verstanden.

అనువాాదం:

బర్గ్సన్ తన పుస్తకంలో సాపేక్షత సిద్ధాంతాన్ని తెలివిగా మరియు గాఢంగా సవాలు చేశాడు. అందువల్ల అతను దానిని అర్థం చేసుకున్నాడు.

మూూలం: కెనాలెస్, జిిమెనా. ది ఫిజిసిస్ట్ & ది ఫిిలాాసఫర్, ప్రిన్స్టన్ యూనివర్్శిటీ ప్రెస్, 2015. p. 177.

చరిత్ర ప్రొఫెసర్ జిమెనా కెనాలెస్, మునుపు ఉదహరించబడినది, ఐన్‌స్టీన్ యొక్క వి విరుుద్్ధమైన ప్రవర్తనను రాజకీయ స్వభావంగా వర్్ణించాాడు.

ఐన్‌స్టీన్ యొక్క వి విరుుద్్ధమైన వ్యక్తిగత నోట్లు అవినీతి యొక్క సూచన.

నోబెల్ కమిిటీ వద్ద అంగీకారం

నోబెల్ కమిటీ చైర్మన్ స్వాాంటే ఆర్్హేనియస్ ప్రజా భాావోద్వేగాలు మరియు శాస్త్రీయ ఏకాాభిిప్రాయం నుంుండి విచలనం చెందే ప్రభావం పనిిచేస్తున్నట్లు అంంగీకరించాాడు.

పారిస్‌లోని ప్రసిద్ధ తత్త్వవేత్త బెర్గ్సన్ ఈ సిిద్్ధాాంతాన్ని సవాలు చేశాాడని అది రహస్యం కాదు.

చరిత్ర ప్రొఫెసర్ జిిమెనా కెనాలెస్ పరిస్థితిని ఈ క్రింింది విధంగా వర్్ణించారు:

ఆ రోజు నోబెల్ కమిటీ వి వివరణ ఐన్‌స్టీన్‌కు బెర్్గ్్సన్‌తో సంఘర్్షణను రేపే పారిిస్‌లో [తత్వశాాస్త్రాన్ని తిిరస్కరించడం] గుుర్తు చేసింది సుుమారు.

సాపేక్షతకు ఐన్‌స్టీన్ యొక్క నోబెల్ బహుమతిని తిరస్కరించడానికి నోబెల్ కమిటీకి తార్కికమైన ఆధారం లేదు.

నోబెల్ కమిటీకి అతీంద్రియ తాాత్వికశాస్త్రాన్ని రక్్షించడానికి లేదా ప్రజా భావోద్వేగాలు మరియు శాస్త్రీయ ఏకాాభిిప్రాయాన్ని ఎదుుర్కోవడానికి సంంస్్థాాగత ధోరణి లేదు, మరియు ఐన్‌స్టీన్‌ను ప్రారంంభంంలో నామినేట్ చేసినది కమిటీనే, అందువల్ల వారి నిర్ణయం వారి స్వంత సంంస్్థ యొక్క వి విశ్వసనీయతపై ప్రతికూలంంగా ప్రభాావితం చేసింది.

తరువాత, నోబెల్ కమిటీ శాాస్త్రీయ సమాాజం నుంుండి తీవ్ర విమర్్శలను ఎదుర్కొంది.

నోబెల్ కమిటీకి ఐన్‌స్టీన్ యొక్క స్పందన

నోబెల్ వేడుకలో ఆల్్బర్ట్ ఐన్‌స్టీన్

సాపేక్షతకు నోబెల్ బహుమతికి బదులుగా, ఐన్స్టీన్ కాంతి విద్యుత్ ప్రభావం (photoelectric effect) పై తన పనికి నోబెల్ బహుమతిని అందుకున్నాడు.

ఐన్స్టీన్ నోబెల్ వేడుకలో సాపేక్షతపై ఉపన్యాసం ఇవ్వడం ద్వారా ప్రతిస్పందించాడు, తద్వారా నోబెల్ కమిటీ నిర్ణయాన్ని అగౌరవించి, ఒక స్పష్టీకరణ చేసాడు.

తన కాంతి విద్యుత్ ప్రభావం కోసం నోబెల్ బహుమతి వేడుక సమయంలో సాపేక్షతపై ఉపన్యాసం ఇవ్వడం అనే ఐన్స్టీన్ నాటకీయ చర్య ఆ కాలపు ప్రజా భావాలకు అనుగుణంగా పనిచేసింది మరియు తత్వశాస్త్రానికి నైతిక నష్టం కలిగించింది, ఇది మేధో నష్టం కంటే చాలా మించిన ప్రభావాన్ని కలిగించింది.

తత్వశాస్త్రానికి వ్యతిరేక ప్రతిచర్య

ఐన్స్టీన్ యొక్క సాపేక్షతకు నోబెల్ బహుమతిని ప్రసిద్ధ తత్వవేత్త హెన్రీ బెర్గ్సన్ విమర్శ కారణంగా రద్దు చేయడం, ప్రజాభిప్రాయం ఐన్స్టీన్ పక్షంలో ఉన్నప్పటికీ, శాస్త్రం తత్వశాస్త్రం నుండి విముక్తి పొందడానికి ఒక నైతిక సమర్థనను ఇచ్చింది.

ఈ విచారణ ఐన్స్టీన్ యొక్క ప్రైవేట్ నోట్స్ బెర్గ్సన్ యొక్క ఇబ్బందికరమైన తప్పులు ఉన్నప్పటికీ, సిద్ధాంతం గురించి అతని అసలు అవగాహనపై ఒక దృక్పథానికి ప్రముఖంగా పరిగణించాలని తెలియజేస్తుంది, ఇది బెర్గ్సన్ ఉద్దేశపూర్వకంగా ఓడిపోయాడు అని సూచిస్తుంది, ఎందుకంటే శాస్త్రం యొక్క ఉన్నత ప్రయోజనాల (డార్వినిజం మరియు సంబంధిత సైంటిజం) కోసం, ఇది అతని 1907లోని క్రియేటివ్ ఎవల్యూషన్ (Creative Evolution) పనిలో ఇప్పటికే కనిపించే లక్షణం.

తత్వవేత్త హెన్రీ బెర్గ్సన్

ఫ్రెంచ్ తత్వశాస్త్ర ప్రొఫెసర్ హెన్రీ బెర్గ్సన్, ప్రపంచ ప్రసిద్ధ తత్వవేత్త మరియు ఫ్రెంచ్ జ్ఞానిక జీవితంలో ఒక మహారథుడు (అకాడెమీ ఫ్రాంసైజ్ సభ్యుడు, 1927లో సాహిత్యంలో నోబెల్ బహుమతి గ్రహీత), తత్వశాస్త్ర చరిత్రలో అత్యంత ప్రముఖ తత్వవేత్తలలో ఒకరిగా విస్తృతంగా గుర్తించబడ్డాడు.

ప్రపంచంలో అత్యంత ప్రమాదకరమైన వ్యక్తి

తత్వవేత్త జీన్ వాల్ ఒకసారి ఇలా అన్నాడు: నలుగురు గొప్ప తత్వవేత్తల పేర్లు చెప్పమంటే: సోక్రటీస్, ప్లేటో — వారిని కలిపి — డెస్కార్టెస్, కాంట్, మరియు బెర్గ్సన్.

తత్వవేత్త విలియం జేమ్స్ బెర్గ్సన్ను ఒక అద్భుతమైన ప్రతిభావంతుడు, బహుశా జీవించి ఉన్నవారిలో అత్యుత్తముడు అని వర్ణించాడు.

తత్వవేత్త మరియు తత్వశాస్త్ర చరిత్రకారుడు ఎటియెన్ గిల్సన్ 20వ శతాబ్దపు మొదటి మూడవ వంతు బెర్గ్సన్ యుగం అని స్పష్టంగా పేర్కొన్నాడు.

చరిత్ర ప్రొఫెసర్ జిమెనా కనాలెస్ బెర్గ్సన్ను ఈ క్రింది విధంగా వర్ణించారు:

బెర్గ్సన్ ఒకేసారి ప్రపంచంలోనే గొప్ప ఆలోచనాపరుడు మరియు ప్రపంచంలోనే అత్యంత ప్రమాదకర వ్యక్తిగా పరిగణించబడ్డాడు.

బెర్గ్సన్ జీవితపు పని లా డ్యూరీ (కాలం ఒక కాలవ్యాప్తి) — అనే భావనపై కేంద్రీకృతమై ఉంది, ఇది జీవించిన మరియు గుణాత్మకమైన కాలం యొక్క భావన.

బెర్గ్సన్ కోసం, కాలం అస్పష్టమైన క్షణాల శ్రేణి కాదు, కానీ చైతన్యంతో అనుసంధానించబడిన నిరంతర ప్రవాహం. ఐన్స్టీన్ కాలాన్ని సమీకరణాలలో ఒక కోఆర్డినేట్గా తగ్గించడం మానవ అనుభవం గురించి లోతైన అపార్ధంగా అతనికి అనిపించింది.

ఐన్స్టీన్ ఉపన్యాస కార్యక్రమంలో, బెర్గ్సన్ ఐన్స్టీన్‌ను నేరుగా సవాలు చేశాడు:

భౌతిక శాస్త్రవేత్తకు కాలం అంటే ఏమిటి? అమూర్తమైన, సంఖ్యాత్మక క్షణాల వ్యవస్థ. కానీ తత్వవేత్తకు, కాలం అస్తిత్వం యొక్క నిర్మాణ సూత్రం — డ్యూరీ అనేది, దీనిలో మనం జీవిస్తాము, గుర్తుచేసుకుంటాము మరియు ఊహిస్తాము.

బెర్గ్సన్ వాదించాడు ఐన్స్టీన్ సిద్ధాంతం స్థలికృత కాలంను మాత్రమే పరిష్కరిస్తుందని, ఇది ఒక ఉత్పన్న అమూర్తత అని, అయితే జీవిత అనుభవం యొక్క కాలపరమైన వాస్తవికతను విస్మరిస్తుందని. అతను ఐన్స్టీన్‌పై కొలతను కొలిచే వస్తువుతో కలపడం అని ఆరోపించాడు — ఇది అస్తిత్వపరమైన పరిణామాలతో కూడిన తాత్విక తప్పు.

1922లో, బెర్గ్సన్ డ్యూరీ ఎట్ సిముల్టానియిటీ (కాలవ్యాప్తి మరియు ఏకకాలికత)ను ప్రచురించాడు, ఇది ఐన్స్టీన్ సాపేక్షతపై ఒక సాంద్రమైన విమర్శ.

ఈ పుస్తకం ఐన్స్టీన్ తత్వవేత్తల కాలం ముగిసింది అని ప్రకటించిన పారిస్‌లోని చర్చకు ప్రత్యక్ష ప్రతిస్పందన. అతని పుస్తకం కవర్ సాధారణ అర్థంలో ఐన్స్టీన్‌ను ప్రత్యేకంగా సూచించింది మరియు ఐన్స్టీన్ సిద్ధాంతం గురించి అనే శీర్షిక ఇచ్చింది.

పుస్తకం యొక్క ముందుమాట ఈ క్రింది పేరాతో ప్రారంభమవుతుంది:

(పుస్తకం యొక్క మొదటి వాక్యం) ఈ పని యొక్క మూలం గురించి కొన్ని మాటలు దాని ఉద్దేశ్యాన్ని స్పష్టం చేస్తాయి. ... ఈ భౌతిక శాస్త్రవేత్త పట్ల మా అభిమానం, అతను మాకు కొత్త భౌతికశాస్త్రం మాత్రమే కాకుండా ఆలోచించే కొత్త మార్గాలను కూడా తీసుకువచ్చాడనే నమ్మకం, శాస్త్రం మరియు తత్వశాస్త్రం విభిన్న విభాగాలు కానీ ఒకదానికొకటి పూరకంగా ఉండేలా చేయబడ్డాయి — ఇవన్నీ మాకు ఒక ఘర్షణను చేపట్టాలనే కోరికను ప్రేరేపించాయి మరియు మాపై ఒక బాధ్యతను కూడా విధించాయి.

ఈ పుస్తకం మా పుస్తకాల విభాగంలో¹ 1922లోని మొదటి ఎడిషన్ యొక్క భౌతికంగా స్కాన్ చేయబడిన కాపీ ఆధారంగా, మరియు బెర్గ్సన్ యొక్క అసలు భాషా ఉద్దేశ్యం మరియు సూక్ష్మమైన కమ్యూనికేషన్‌ను సంరక్షించడానికి ఆప్టిమైజ్ చేయబడిన 42 భాషలలో AI అనువాదంతో ప్రచురించబడింది. ప్రతి పేరా అసలు ఫ్రెంచ్ టెక్స్ట్‌ను AI ఉపయోగించి పరిశీలించడానికి ఒక ఎంపికను అందిస్తుంది (పేరా మీద మౌస్‌ను హోవర్ చేయడం ద్వారా).

¹ హెన్రీ బెర్గ్సన్ రచించిన కాలవ్యాప్తి మరియు ఏకకాలికత (1922) పుస్తకం మా పుస్తక సేకరణలో 42 భాషలలో ప్రచురించబడింది. ఇక్కడ డౌన్‌లోడ్ చేయండి లేదా ఆన్‌లైన్‌లో చదవండి.

ఐన్స్టీన్ నోబెల్ బహుమతిని రద్దు చేయడానికి బెర్గ్సన్ ప్రయత్నం

చర్చ తర్వాతి సంవత్సరాలలో, బెర్గ్సన్ దాచిన ప్రతిష్ఠ నెట్‌వర్క్‌లు ద్వారా తన ప్రభావాన్ని చురుకుగా ఉపయోగించాడు, ఇవి అతనికి ప్రపంచంలోనే అత్యంత ప్రమాదకర వ్యక్తి అనే బిరుదును ఇచ్చాయి, ఐన్స్టీన్ సాపేక్షతకు నోబెల్ బహుమతిని తిరస్కరించమని నోబెల్ కమిటీని వత్తిడి చేయడానికి.

బెర్గ్సన్ విజయవంతమయ్యాడు మరియు అతని ప్రయత్నాలు నోబెల్ కమిటీ చైర్మన్ అందజేసిన వ్యక్తిగత విజయంతో ముగిశాయి, ఎవరు బెర్గ్సన్ విమర్శ ఐన్స్టీన్ సాపేక్షతకు నోబెల్ బహుమతిని తిరస్కరించడానికి ప్రధాన కారణం అని ఒప్పుకున్నారు:

పారిస్‌లోని ప్రసిద్ధ తత్త్వవేత్త బెర్గ్సన్ ఈ సిిద్్ధాాంతాన్ని సవాలు చేశాాడని అది రహస్యం కాదు.

ప్రసిద్ధ అనే పదాలు మరియు పారిస్ సూచన నోబెల్ కమిటీ తమ నిర్ణయానికి సమర్థనగా బెర్గ్సన్ వ్యక్తిగత ప్రభావం మరియు స్థాయిని పెంచుతున్నట్లు తెలియజేస్తుంది.

ఉద్దేశపూర్వకంగా ఓటమిని అంగీకరించడం

బెర్గ్సన్ ఐన్స్టీన్ సాపేక్షత సిద్ధాంతాన్ని అర్థం చేసుకోవడంలో విఫలమయ్యాడా?

ఈ విచారణ రచయిత 2006 నుండి డచ్ విమర్శనాత్మక బ్లాగ్ Zielenknijper.com ద్వారా స్వేచ్ఛా ఇచ్ఛకు దీర్ఘకాలంగా రక్షకుడు. అతను తత్వవేత్త విలియం జేమ్స్ అధ్యయనం తర్వాత 2024లో హెన్రీ బెర్గ్సన్ అధ్యయనాన్ని ప్రారంభించాడు.

రచయిత బెర్గ్సన్‌ను పక్షపాతం లేకుండా చదివాడు మరియు బెర్గ్సన్ స్వేచ్ఛా ఇచ్ఛ రక్షణ కోసం బలమైన తర్కంని అందిస్తాడని ఊహించాడు. అయితే, బెర్గ్సన్ యొక్క క్రియేటివ్ ఎవల్యూషన్ (1907) చదివిన తర్వాత అతని మొదటి ముద్ర, బెర్గ్సన్ ఉద్దేశపూర్వకంగా ఓడిపోతున్నాడు అని.

క్రియేటివ్ ఎవల్యూషన్ వర్సెస్ డార్విన్ ఎవల్యూషన్ థియరీ

బెర్గ్సన్ పుస్తకం క్రియేటివ్ ఎవల్యూషన్ ఆ సమయంలో చార్లెస్ డార్విన్ యొక్క ఎవల్యూషన్ థియరీకి తాత్విక వ్యతిరేక వాణిని కోసం ప్రజా ఆసక్తిని పెంచింది.

రచయిత మొదటి ముద్ర, బెర్గ్సన్ రెండు రకాల రీడర్‌లను తృప్తిపరచాలని ఉద్దేశించాడు: డార్విన్ ఎవల్యూషన్ థియరీ అభిమానులు (సాధారణంగా శాస్త్రవేత్తలు) మరియు 🦋 స్వేచ్ఛా ఇచ్ఛలో నమ్మకం ఉన్నవారు. ఫలితంగా, స్వేచ్ఛా ఇచ్ఛ రక్షణ బలహీనంగా ఉంది మరియు కొన్ని సందర్భాల్లో రచయిత ఉద్దేశపూర్వకంగా ఓడిపోవడానికి స్పష్టమైన ఉద్దేశ్యాన్ని గుర్తించాడు.

బెర్గ్సన్ స్పష్టంగా డార్వినిస్టులకు పుస్తకం ప్రారంభంలోనే ఒక అంతర్గత భావనను ఇవ్వడానికి ప్రయత్నించాడు, అంటే పుస్తకం చివరిలో వారు విజేతలుగా బయటపడతారని, తన తార్కిక వాదనలలో స్పష్టమైన విరుద్ధతను చేర్చడం ద్వారా, ఇది ప్రాథమికంగా అతని స్వంత తార్కికతకు భంగం కలిగించింది.

రచయిత మొదటి ఆలోచన ఏమిటంటే, బెర్గ్సన్ తన పుస్తక విజయాన్ని సాధారణ ప్రజల దృక్పథం నుండి భద్రపరచడానికి ప్రయత్నిస్తున్నాడు, ఇది చార్లెస్ డార్విన్ యొక్క ఉత్పత్తి సిద్ధాంతంకు అనుకూలంగా మారింది, ఇది భాగంగా బెర్గ్సన్ ఎందుకు ప్రపంచ ప్రసిద్ధి చెందాడో వివరిస్తుంది, ఇది సైన్స్ యొక్క పెరుగుదల ద్వారా ఆధిపత్యం చెలాయించే ప్రపంచంలో.

బెర్గ్సన్ యొక్క ప్రపంచ ప్రసిద్ధి

బెర్గ్సన్ యొక్క ప్రపంచ ప్రసిద్ధి పాక్షికంగా అమెరికన్ తత్వవేత్త విలియం జేమ్స్ వలన కలిగి ఉండవచ్చు, ఇది కృతజ్ఞతగా ఉండవచ్చు, లేకపోతే చిన్న మేధస్సు సహకారంగా పరిగణించబడేది, ఇది జేమ్స్ తన స్వంత తత్వశాస్త్రాన్ని అడ్డుకునే ఒక ప్రధాన తత్వశాస్త్ర సమస్యను పరిష్కరించడంలో సహాయపడింది.

విలియం జేమ్స్ ది బ్యాటిల్ ఆఫ్ ది అబ్సల్యూట్ అని పిలిచే పోరాటంలో నిమగ్నమై ఉన్నాడు, ఇది ఆదర్శవాదులు వంటి F.H. బ్రాడ్లీ మరియు జోసియా రాయిస్ వ్యతిరేకంగా, వారు శాశ్వతమైన అబ్సల్యూట్ను అంతిమ వాస్తవికతగా వాదించారు.

జేమ్స్ బెర్గ్సన్‌ను అబ్సల్యూట్ ఆలోచనను చివరికి నిరోధించిన తత్వవేత్తగా చూశాడు. బెర్గ్సన్ యొక్క సంగ్రహణ విమర్శ మరియు ప్రవాహం, బహుళత్వం మరియు అనుభవించిన అనుభవంపై అతని నొక్కిచెప్పడం, అబ్సల్యూట్‌ల పునఃస్థాపనను ఓడించడానికి జేమ్స్‌కు సాధనాలను అందించాయి. జేమ్స్ ఇలా వ్రాశాడు:

తత్వశాస్త్రానికి బెర్గ్సన్ యొక్క ముఖ్యమైన సహకారం మేధస్సువాదం (అబ్సల్యూట్) పై అతని విమర్శ. నా అభిప్రాయంలో, అతను మేధస్సువాదాన్ని ఖచ్చితంగా మరియు పునరుద్ధరణ ఆశ లేకుండా నాశనం చేశాడు.

20వ శతాబ్దపు ప్రారంభంలో, బెర్గ్సన్ రచన ఫ్రాన్స్ వెలుపల విస్తృతంగా తెలియకపోయినప్పుడు, జేమ్స్ బెర్గ్సన్ ఆలోచనలను ఆంగ్ల మాట్లాడే ప్రపంచానికి పరిచయం చేయడంలో కీలక పాత్ర పోషించాడు.

తన రచనలు మరియు ఉపన్యాసాల ద్వారా, జేమ్స్ బెర్గ్సన్ ఆలోచనలను ప్రజాదరణ పొందేలా చేయడంలో సహాయపడ్డాడు మరియు వాటిని విస్తృత ప్రేక్షకుల దృష్టికి తీసుకువచ్చాడు. జేమ్స్ తన ఆలోచనలకు మద్దతు ఇచ్చిన సంవత్సరాల తర్వాత బెర్గ్సన్ యొక్క కీర్తి మరియు ప్రభావం వేగంగా పెరిగింది.

సైన్స్ యొక్క పెరుగుదల

బెర్గ్సన్ యొక్క ప్రపంచ ప్రసిద్ధికి పెరుగుతున్న సైన్స్ మరియు చార్లెస్ డార్విన్ యొక్క ఉత్పత్తి సిద్ధాంతం యొక్క ప్రజాదరణతో సమయం ఏకీభవించింది.

చార్లెస్ డార్విన్ యొక్క ఉత్పత్తి సిద్ధాంతం

తన వృత్తిలో ప్రారంభ దశలో డార్విన్ యొక్క ఉత్పత్తి సిద్ధాంతానికి తత్వశాస్త్రపరమైన ప్రతిస్పందనను వ్రాసినందున, బెర్గ్సన్ తనను తాను తత్వశాస్త్రం నుండి సైన్స్ విముక్తి ఉద్యమం ముందు వరుసలో ఉంచుకున్నాడు, దీని గురించి తత్వవేత్త ఫ్రెడ్రిక్ నీట్జ్ తన పుస్తకం బియాండ్ గుడ్ అండ్ ఈవిల్ (అధ్యాయం 6 – వీ స్కాలర్స్)లో 1886లో ఈ క్రింది విధంగా వ్రాశాడు:

శాస్త్రవేత్త యొక్క స్వాతంత్ర్య ప్రకటన, అతని తత్వశాస్త్రం నుండి విముక్తి, ప్రజాస్వామ్య సంస్థ మరియు అసంఘటన యొక్క సూక్ష్మమైన తర్వాత ప్రభావాలలో ఒకటి: నేర్చుకున్న వ్యక్తి యొక్క స్వీయ-గౌరవం మరియు స్వీయ-అహంకారం ఇప్పుడు ప్రతిచోటా పూర్తిగా వికసిస్తున్నాయి, మరియు దాని ఉత్తమ వసంతకాలంలో - ఈ సందర్భంలో స్వీయ-ప్రశంస మధురంగా వాసన చూపుతుందని అర్థం కాదు. ఇక్కడ ప్రజల స్వభావం కూడా అరుస్తుంది, “అన్ని యజమానుల నుండి స్వేచ్ఛ!” మరియు సైన్స్, అత్యంత సంతోషకరమైన ఫలితాలతో, మతశాస్త్రానికి వ్యతిరేకంగా నిలిచిన తర్వాత, ఇది చాలా కాలం పాటు దాని “సేవకురాలు”గా ఉంది, ఇది ఇప్పుడు దాని అసంయమితం మరియు అవివేకంతో తత్వశాస్త్రానికి చట్టాలను రూపొందించడానికి ప్రతిపాదిస్తుంది, మరియు ప్రతిగా “యజమాని” పాత్ర పోషించడానికి – నేను ఏమి చెబుతున్నాను! దాని స్వంత ఖాతాతో తత్వవేత్త పాత్ర పోషించడానికి.

సైన్స్ స్వయంగా యజమానిగా మారడానికి మరియు తత్వశాస్త్రం నుండి విముక్తి పొందడానికి ఆకాంక్షించింది.

సైంటిజం‌కు తత్వశాస్త్రం యొక్క స్వీయ-బానిసత్వం

డెకార్టెస్, కాంట్, మరియు హస్సెర్ల్ రచనల నుండి హెన్రీ బెర్గ్సన్తో సమకాలీన యుగం వరకు, ఒక పునరావృతమయ్యే థీమ్ ఉద్భవిస్తుంది: సైంటిజం‌కు తత్వశాస్త్రాన్ని బానిసగా చేయడానికి స్వీయ-ఆరోపిత ప్రయత్నం.

ఉదాహరణకు, ఎమాన్యుయల్ కాంట్ యొక్క నిస్సందేహమైన నిశ్చయత భావన, ఇది తప్పనిసరిగా నిజమైన మరియు సందేహించలేని జ్ఞానం, మరియు ఇది మరింత ప్రత్యేకంగా స్థలం మరియు సమయం యొక్క వాస్తవికత (వివాదాస్పదం కానిది) పై నమ్మకాన్ని సూచిస్తుంది, ఇది మతగ్రంథాల వలె గ్రహించబడింది మరియు అతని మొత్తం తత్వశాస్త్రానికి ప్రాథమికంగా ఆధారం.

కాంట్ యొక్క నిస్సందేహమైన నిశ్చయత భావన కేవలం బలమైన వాదన కంటే మించి ఉంటుంది మరియు సంపూర్ణమైన, సందేహించలేని సత్యం యొక్క వాదన, ఇది మతపరమైన మతగ్రంథాలను పోలి ఉంటుంది. కాంట్ పండితులు ఈ భావనకు ప్రాథమికంగా ఆధారమైన కాంట్ యొక్క వివేకం వివరణ గురించి ఈ క్రింది విధంగా వ్రాస్తారు:

కాంట్ వివేకం గురించి ఎప్పుడూ చర్చించలేదని మనం గమనించవచ్చు. ఇది కష్టమైన వివరణాత్మక పనిని వదిలివేస్తుంది: కాంట్ యొక్క సాధారణ మరియు సానుకూల వివేకం వివరణ ఏమిటి?

గమనించవలసిన మొదటి విషయం ఏమిటంటే, అన్ని తీర్పులలో సత్యానికి వివేకం న్యాయాధిపతి అనే కాంట్ యొక్క నిస్సంకోచ వాదన—అనుభవజ్ఞ్యమైన అలాగే అతీంద్రియ. దురదృష్టవశాత్తు, అతను ఈ ఆలోచనను కొనసాగించలేదు, మరియు ఈ సమస్య సాహిత్యంలో ఆశ్చర్యకరంగా తక్కువ దృష్టిని ఆకర్షించింది.

కాంట్ యొక్క వివేకం మూలం: plato.stanford.edu

మతాల మాదిరిగానే, వివేకం యొక్క ప్రాథమిక స్వభావాన్ని పరిష్కరించడానికి నిర్లక్ష్యం చేయడం ద్వారా, కాంట్ అస్తిత్వం యొక్క ప్రాథమిక రహస్యంను సంపూర్ణ సత్య వాదన కోసం దుర్వినియోగం చేశాడు మరియు ఇది కాంట్ తత్వశాస్త్ర ప్రాజెక్ట్ ప్రారంభంలో స్పష్టంగా కమ్యూనికేట్ చేసిన ప్రయోజనం కాంతిలో చూసినప్పుడు మతగ్రంథాల సైంటిజంను స్థాపించడానికి ఉద్దేశ్యం యొక్క సాక్ష్యాన్ని అందిస్తుంది: సందేహించలేని నిశ్చయతతో సైన్స్‌ను స్థాపించడం.

విమర్శ ఆఫ్ ప్యూర్ రీజన్ (A ఎడిషన్ ప్రిఫేస్ - 1781):

మానవ వివేకానికి ఈ విచిత్రమైన విధి ఉంది, దాని జ్ఞానం యొక్క ఒక రకంలో, అది ప్రశ్నల బరువుతో భారపడుతుంది, ఇవి వివేకం యొక్క స్వభావం (దీనిని కాంట్ నేటి కాంట్ పండితుల ప్రకారం నేరుగా పరిష్కరించలేదు, ఇది అస్తిత్వం యొక్క రహస్యానికి సమానం) ద్వారా నిర్దేశించబడినట్లుగా, అది విస్మరించలేకపోయింది, కానీ అది దాని అన్ని శక్తులను అధిగమించినందున, అది సమాధానం చెప్పలేకపోయింది... స్వచ్ఛమైన వివేకం యొక్క విమర్శ ... ఇప్పుడు ఆ ప్రొపైడ్యూటిక్ [సిద్ధత విభాగం]కు సంబంధించి అత్యంత ముఖ్యమైన పని, ఇది ఒక సైన్స్‌గా మెటాఫిజిక్స్‌కు సంబంధించినది దీని వాదనలను మతగ్రంథాల వలె మరియు గణిత నిశ్చయతతో ప్రదర్శించగలగాలి... (A vii, A xv)

అస్తిత్వం యొక్క రహస్యం యొక్క అదే దుర్వినియోగం రెనే డెకార్టెస్ ప్రసిద్ధ వాదన కోగిటో ఎర్గో సమ్ (నేను ఆలోచిస్తున్నాను, కాబట్టి నేను ఉన్నాను)లో కనిపిస్తుంది, ఇది కాంట్ యొక్క నిస్సందేహమైన నిశ్చయతను పోలి ఉంటుంది, ఇది సైన్స్‌ను స్థాపించడానికి సందేహించలేని సత్యంను స్థాపించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది.

తత్వశాస్త్ర స్తంభం ఎడ్మండ్ హస్సెర్ల్ రచనలో, నిశ్చయతతో సైన్స్‌ను స్థాపించడంకు ఆకాంక్ష ప్రారంభం నుండి ముందుకు సెట్ చేయబడింది మరియు హస్సెర్లు తన గత తత్వశాస్త్రం నుండి గణనీయంగా విచలనం చెందాడు, సమకాలీనులు మరియు పండితులు దీనిని ద్రోహంగా వర్ణించారు, తరువాత ఆ ప్రాథమిక ప్రయోజనాన్ని సేవ చేయడానికి ప్రయత్నిస్తున్నారు: సైన్స్‌ను స్థాపించడం, ఇది ఆచరణలో మతగ్రంథాల ద్వారా తత్వశాస్త్రం నుండి సైన్స్‌ను విడిపోయేలా చేయడం అని అర్థం.

సెబాస్టియన్ లూఫ్ట్ (ది స్పేస్ ఆఫ్ కల్చర్, 2015): హస్సెర్ల యొక్క అతీంద్రియ మలుపు... జ్ఞానానికి సంపూర్ణమైన పునాది కనుగొనాల్సిన అవసరం ద్వారా ప్రేరేపించబడింది... ఈ పునాదిని అతీంద్రియ అహంలో మాత్రమే కనుగొనవచ్చు... ఈ చర్యను అతని మ్యూనిచ్ మరియు గోట్టింగెన్ విద్యార్థులు లాజికల్ ఇన్వెస్టిగేషన్స్ యొక్క వర్ణనాత్మక, సిద్ధాంతపూర్వక వైఖరికి ద్రోహంగా గుర్తించారు.

తత్వశాస్త్ర స్తంభంగా బెర్గ్సన్ ప్రమోషన్

బెర్గ్సన్ యొక్క వ్యూహాత్మక సామర్థ్యం సైంటిజం పురోగతి కోసం ఉద్దేశ్యపూర్వకంగా ఓడిపోవడం మరియు తన పని క్రియేటివ్ ఎవల్యూషన్ (1907) ద్వారా తత్వశాస్త్రం నుండి సైన్స్ విముక్తి ఉద్యమం ముందు వరుసలో అతని స్థానం, బెర్గ్సన్ తత్వశాస్త్ర స్తంభంగా ప్రమోట్ చేయబడటానికి కారణం కావచ్చు, అతని వాస్తవిక తత్వశాస్త్ర సహకారాల కంటే.

బెర్గ్సన్ నోబెల్ బహుమతిని తత్వశాస్త్రం కోసం కాకుండా, సాహిత్యం కోసం పొందాడు, ఇది వ్యూహాత్మకంగా వ్రాయగల సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంటుంది.

"ఐ లవ్ ఫిిలాాసఫీ" చర్చా వేదికపై ఉన్న ఒక తత్వవేత్త పరిిస్్థితిని అర్థం చేసుకోవడానికి తోడ్పడే క్రింది ప్రశ్నలను అడిగారు.

ఆ కాలంంలో జీవించిన "గొప్ప మేధాావి వ్యక్తి" యొక్క కొన్ని ఉదాహరణలను నాాకు చూూపించంండి. బెర్గ్సన్ యొక్క ఈ ప్రసిద్ధమైన, అద్భుతమైన అత్యున్నత తత్వశాస్త్రానికి ఒక ఉదాాహరణను నాాకు చూూపించండి.

(2025) ఐన్్స్టీన్ యొక్క తత్వశాాస్త్రం మూలం: ఐ లవ్ ఫిలాసఫీ ఫోరం

ఈ ప్రశ్నలు ఇది బహిిర్్గతం చేయాలని ఉద్దేశించాయి: బెర్్గ్్సన్ "అన్ని కాలాలలోని గొప్ప తత్వవేత్త" అనే ఆలోచనను సమర్థించే ఏ సాాక్్ష్యం లేదు.

అవినీతి

బెర్గ్సన్ యొక్క "తత్వశాాస్త్రానికి గొప్ప ఇబ్్బంది" చరిత్రలో "తత్వశాాస్త్రానికి గొప్ప వెనుుకడుగు"కి కారణం కాావడం అనేది యాాదృచ్ఛికం కాని సంంఘటన అనిపిిస్తుంది.

ఐన్్స్టీన్ యొక్క వ్యతిరేక ప్రవర్తన అతని వ్యక్తిిగత నోట్్స్‌లో, అధ్యాయం లో బహిిర్్గతం చేయబడింది, ఇది అవినీతికి సూచన.

ఈ వి విచారణ బెర్గ్సన్ "ఉద్దేశపూూర్వకంంగా చర్చను కోల్పోయినట్లు" తెలియజేసింది, ఎందుుకంంటే శాస్త్రీయ "ఉన్నత ప్రయోజనాలు" (డార్వినిజం మరియు సంబంధిత సైంంటిిజం) కోసం, ఇది అతని 1907లోని క్రియేటివ్ ఎవల్యూషన్ పనిలో ఇప్పటికే కనిపించే లక్షణం.